Dấu hiệu trẻ sơ sinh bị bệnh viêm phổi, nguyên nhân và điều trị viêm phổi ở trẻ em
Trẻ sơ sinh dễ bị mắc bệnh viêm phổi do sinh non thiếu tháng hoặc nhiễm khuẩn. Rất khó phát hiện trẻ sơ sinh bị viêm phổi nếu cha mẹ không để ý. Do đó các bậc cha mẹ cần trang bị kiến thức phòng bệnh cho trẻ, giữ ấm cho con đồng thời cảnh giác với các triệu chứng sớm.Cho đến nay mặc dù đã có nhiều tiến bộ trong công tác phòng bệnh và điều trị, viêm phổi vẫn là bệnh thường gặp ở trẻ em và là một trong những nguyên nhân chính gây tử vong ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 1 tuổi và trẻ sơ sinh (dưới...
Trẻ sơ sinh dễ bị mắc bệnh viêm phổi do sinh non thiếu tháng hoặc nhiễm khuẩn. Rất khó phát hiện trẻ sơ sinh bị viêm phổi nếu cha mẹ không để ý. Do đó các bậc cha mẹ cần trang bị kiến thức phòng bệnh cho trẻ, giữ ấm cho con đồng thời cảnh giác với các triệu chứng sớm.
Cho đến nay mặc dù đã có nhiều tiến bộ trong công tác phòng bệnh và điều trị, viêm phổi vẫn là bệnh thường gặp ở trẻ em và là một trong những nguyên nhân chính gây tử vong ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 1 tuổi và trẻ sơ sinh (dưới 1 tháng tuổi). Ở Việt Nam, theo thống kê của chương trình phòng chống viêm phổi thì trung bình mỗi năm 1 trẻ nhỏ có thể mắc nhiễm khuẩn đường hô hấp 3-5 lần trong đó khoảng 1-2 lần viêm phổi.
Khi bị viêm phổi, trẻ bị viêm các phế quản nhỏ, các phế nang và các tổ chức xung quanh phế nang. Tổn thương viêm rải rác 2 phổi làm rối loạn trao đổi khí dễ gây suy hô hấp, ở trẻ sơ sinh bệnh hay tiến triển nặng, có thể gây tử vong.
Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị viêm phổi
Viêm phổi sơ sinh thường do các loại vi khuẩn như Listeria, Coli, các vi khuẩn Gram âm. Nhiễm khuẩn phổi có thể xảy ra từ trước, trong hoặc sau khi đẻ, liên quan tới thời gian vỡ ối trước khi đẻ. Cụ thể là:
Vỡ ối từ trên 6 giờ đến 12 giờ trước đẻ: 33% trẻ bị viêm phổi.
Vỡ ối từ trên 12 giờ đến 24 giờ trước đẻ: 51,7% trẻ bị viêm phổi.
Vỡ ối từ trên 24 giờ trở lên: 90% trẻ bị viêm phổi.
Trong khi đỡ đẻ, hồi sức sau đẻ và chăm sóc trẻ sơ sinh cũng cần thực hiện vô trùng vì trẻ sơ sinh rất dễ bị nhiễm khuẩn từ dụng cụ và môi trường, người chăm sóc.
Biểu hiện lâm sàng
Triệu chứng ban đầu: thường rất nghèo nàn và không đặc hiệu. Cần cho trẻ đến khám ở cơ sở y tế nếu có 1 trong các biểu hiện sau:
Bú kém hoặc bỏ bú.
Sốt trên 37,5oC hoặc hạ thân nhiệt mặc dù đã ủ ấm.
Li bì.
Thở nhanh trên 60 lần trong 1 phút hoặc khó thở.
Triệu chứng điển hình:
Triệu chứng toàn thân:
Trẻ sốt hoặc hạ thân nhiệt, li bì, đáp ứng kém với kích thích, bú kém hoặc bỏ bú, nôn nhiều, chướng bụng…
Suy hô hấp: Trẻ khó thở, rút lõm lồng ngừng, có thể tím tái, có cơn ngừng thở.
Nghe phổi có thể có ran ẩm nhỏ hạt.
Số lượng bạch cầu và bạch cầu trung tính trong máu tăng cao, trường hợp nặng có thể giảm hơn bình thường do trẻ không còn khả năng đề kháng.
Chụp phổi có thể thấy các đám mờ rải rác ở 2 thể phế trường.
Điều trị viêm phổi trẻ sơ sinh
Chống suy hô hấp: Tại bệnh viện trẻ sẽ được hút đờm rãi, thở ôxy… tuỳ theo mức độ suy thở.
Chống nhiễm trùng: Dùng kháng sinh phổi hợp 2 loại, phổ rộng, có hiệu quả với cả chủng vi khuẩn Gr (-) và Gr (+). Cần dùng đủ liều cần thiết và nên tiêm đường tĩnh mạch.
Phòng bệnh cho trẻ sơ sinh như thế nào?
Bảo đảm giữ ấm cho trẻ.
Chăm sóc, cho trẻ sơ sinh bú sữa mẹ hoàn toàn để tăng sức đề kháng cho trẻ.
Giữ vệ sinh cho trẻ, người chăm sóc phải rửa tay trước và sau khi chăm sóc trẻ để trẻ không bị lây nhiễm vi khuẩn.
Dụng cụ để chăm sóc trẻ như cốc, thìa, chăn, áo, tã… phải sạch, khô, vô trùng.
Làm tốt những việc trên, các bậc cha mẹ sẽ giúp phòng tránh viêm phổi, giúp trẻ khoẻ và giảm tỷ lệ tử vong cho trẻ sơ sinh.
Hỏi: Con tôi 6 tháng tuổi, nhưng thóp chưa kín, đầu bẹt sau gáy, cháu ngủ ít, hay giật mình và hay bị viêm phổi. Như vậy có phải cháu bị còi xương không? Phòng ngừa như thế nào?
Trả lời của bác sĩ chuyên khoa nhi đồng:
Còi xương không chỉ ảnh hưởng đến hệ xương mà còn ảnh hưởng đến hệ thần kinh, cơ.
Các dấu hiệu sớm của bệnh còi xương là những biểu hiện ở hệ thần kinh: trẻ hay quấy khóc, ngủ không yên giấc, hay giật mình, mồ hôi trộm, rụng tóc phía sau đầu.
Khi bệnh còi xương phát sinh vào lúc trẻ dưới 6 tháng tuổi, những biến đổi đầu tiên của bộ xương là các bờ của thóp lâu liền, xương sọ mềm, đầu dễ méo mó, đầu bẹt phía sau hoặc một bên, chậm mọc răng. Các cơ nhão làm trẻ chậm biết lẫy, bò, ngồi… Nếu không điều trị sớm sẽ dẫn đến lồng ngực biến dạng, gù vẹo cột sống, chân đi vòng kiềng và làm giảm chiều cao sau này. Ở trẻ em gái hẹp khung chậu do còi xương là một dị tật nguy hiểm khi sinh đẻ ở tuổi trưởng thành.
Đặc biệt viêm phổi mạn tính là một trong những biến chứng nghiêm trọng của bệnh còi xương. Còi xương càng nặng, viêm phổi càng hay tái phát. Bạn nên đưa cháu đi khám ở bác sĩ chuyên khoa dinh dưỡng để được tư vấn điều trị càng sớm càng tốt.
Phòng bệnh còi xương chủ yếu bao gồm chế độ ăn uống đầy đủ hợp lý, vệ sinh; cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và kéo dài 2 năm; cho trẻ tắm nắng từ tuần thứ 3 vào các buổi sáng sớm (khoảng 7-8 giờ) (khi tắm nắng nhớ che mắt cho trẻ khỏi chói). Nếu mùa đông có thể muộn hơn hoặc uống thêm vitamin D theo chỉ định của bác sĩ. Các bà mẹ cần nhớ tiêm chủng cho trẻ đầy đủ cũng là biện pháp phòng bệnh còi xương.
Hỏi: Con trai tôi 24 ngày tuổi thì bị viêm phổi, phải vào viện điều trị. Khi bác sĩ cho chụp X-quang, khám và chẩn đoán viêm phổi, tôi không tin nổi vào tai mình. Vì trước đó 2 ngày bé sổ mũi, húng hắng ho nhưng vẫn bú mẹ, không thấy dấu hiệu khó thở.
Trước đó, con trai lớn của tôi cũng bị viêm phổi khi 3 tuổi và tôi có thể nhận thấy dấu hiệu khó thở của trẻ như ho rất nhiều, sốt và nghe lưng thấy “lọc khọc” đờm và “rít” rõ ràng. Xin bác sĩ cho biết, có dấu hiệu nào để nhận biết sớm viêm phổi sơ sinh? Trường hợp con trai tôi diễn biến bệnh có phải là quá nhanh không?
Trả lời của bác sĩ nhi khoa:
Không giống viêm phổi ở trẻ lớn với những biểu hiện điển hình là sốt cao, ho nhiều, nghe lưng có thể thấy tiếng “rít”, ở trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi, viêm phổi diễn biến rất nhanh và dấu hiệu lại thường không điển hình, dễ bị bỏ qua. Với nhóm trẻ dưới 6 tháng tuổi thì dấu hiệu sốt, ho là những dấu hiệu không quan trọng. Trên thực tế, có nhiều trẻ khi được bố mẹ đưa tới viện khám, dù không bị sốt (chỉ hơi âm ấm đầu), không bị ho nhiều nhưng đã bị biến chứng viêm phổi rất nặng. Những trường hợp này, chỉ mới nghe tim phổi bác sĩ đã có thể chẩn đoán chắc chắn viêm phổi và chụp X- quang sẽ dễ dàng nhìn thấy hình ảnh phổi bị viêm.
Vì thế, với trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi và trẻ sơ sinh, các bậc phụ huynh cần chú ý 3 dấu hiệu cơ bản để xác định tình trạng bệnh của bé, kịp thời đưa tới viện. Đó là theo dõi quá trình bú, khi bé ngủ và cách thở của bé.
Nếu thấy trẻ bỗng ậm ạch khó chịu, bú ít hơn ngày thường, khóc khi đang bú rồi bé lại có giấc ngủ bất thường (ngủ nhiều hơn bình thường hoặc ít hơn bình thường, quấy khóc) thì cha mẹ cần theo dõi chặt chẽ. Lúc này, ngoài quan sát cách thở của bé qua cánh mũi (khi thở, hai cánh mũi phập phồng lên xuống rõ ràng), thì nên vén áo lên để quan sát ngực con. Thấy bé thở nhanh, ngực lõm hơn bình thường thì cha mẹ cần đưa con đi khám sớm vì có thể bệnh đã diến biến nặng. Ở trẻ nhỏ, viêm phổi diễn tiến rất nhanh, nên việc phát hiện, đưa con đi khám sớm là vô cùng quan trọng, phòng biến chứng đáng tiếc có thể xảy ra.
Mùa hè, thời tiết nóng nực là lúc các điều hòa, quạt điện hoạt động hết công suất. Đó chính là nguy cơ gây viêm phổi cho bé, nhất là những bé sơ sinh. Tuy nhiên, đôi khi chỉ một vài mẹo nhỏ mà bạn đã giảm thiểu nguy cơ viêm phổi cho bé đấy.
Tránh viêm phổi cho bé ngày hè - Chăm sóc bé - Bệnh viêm phổi ở trẻ em - Chăm sóc trẻ sơ sinh - Sức khỏe trẻ em
Chị Nga (huyện Thanh Trì, Hà Nội) lót khăn xô vào lưng của con, cứ khoảng 1 tiếng đồng hồ, rút khăn ra một lần. Khăn xô giúp thấm mồ hôi tốt, lại mềm mại, không gây cảm giác cộm hay khó chịu cho bé.
“Nhà mình không có điều hòa. Cho con nằm ở tầng trệt thì khá mát, chỉ cần quạt số nhỏ là ổn. Nhưng cu Bo nhà mình nhiều mồ hôi lắm nên cứ phải chú ý lau mồ hôi cho con thôi” – Nga kể. Ngoài ra, Nga còn lót khăn xô dưới gối cho con vì bé nhà cô hay toát mồ hôi đầu. Nga cũng chú ý mặc quần áo rộng, thoáng và chất 100% cotton để con không bị bí vì đổ mồ hôi.
Khác với Nga, Tâm (Kim Liên, Hà Nội) cho con nằm điều hòa ngay từ khi bé mới chào đời. Bây giờ, bé nhà Tâm được 15 tháng và vẫn “nghiện” điều hòa. “Cho con nằm điều hòa thì phải giữ ấm để tránh bé mắc viêm phổi. Cũng không được để điều hòa lệch quá lớn với nhiệt độ ngoài trời” – Tâm chia sẻ kinh nghiệm.
Hồi bé nhà Tâm mới sinh, hai mẹ con Tâm nằm điều hòa nhưng cô luôn phải mặc quần áo dài, đội mũ, đi bao tay, bao chân cho con. Điều hòa cũng được Tâm chỉnh ở mức vừa phải, đủ mát nhưng không được lạnh. Bây giờ, mỗi lần cho con nằm điều hòa, Tâm chẳng lo con nóng vì thoải mái đặt bé trong túi ngủ. Để an toàn, Tâm kê thêm tấm chăn mỏng chặn đầu giường, phòng khi bé “trồi” lên thì không và đầu vào giường.
Còn với Hương (Cầu Giấy, Hà Nội) dù có điều hòa thì đêm ngủ, bé gái 2 tuổi nhà Hương vẫn toát mồ hôi. “Thành ra mẹ cứ phải “dập dờn” canh lau mồ hôi cho con, sợ con mình bị lạnh, ho rồi viêm phổi lắm” – Hương cho biết.
Hôm nào trời mát, Hương tắt điều hòa, dùng quạt điện nhưng Hương vẫn chưa yên tâm. Bật số nhỏ, Hương sợ con ra nhiều mồ hôi rồi viêm phổi, bật số to thì lại sợ con lạnh rồi ho. Kết quả là cả đêm Hương “vật vã” với con và quạt: bật số nhỏ, cho quạt quay, hẹn giờ. Khi quạt tắt tự động, mẹ sờ xem lưng con đổ mồ hôi không, lau cho con rồi tiếp “vòng luẩn quẩn”: bật quạt, hẹn giờ…
Trường hợp của Yến (Hải Phòng) hơi khác một chút. Bé trai nhà Yến đã 3 tuổi, ít đổ mồ hôi khi ngủ nhưng lại cực kỳ “kết” kem, đá lạnh, nước lạnh… Mỗi khi mẹ không để ý là cu cậu tự mở tủ lạnh, “ăn vụng”. “Ăn nhiều đồ lạnh gây viêm họng kéo dài, rồi viêm đường hô hấp, chẳng mấy mà viêm phổi. Vì thế, mình phải hạn chế cho con ăn đồ lạnh. Cháu nhà mình còn hay bị ho nữa” – Yến phân trần.
Bình thường, bé nhà Yến “đi lớp”. Còn những ngày ở nhà, Yến toàn phải canh trừng để quát con không được ăn đồ lạnh.
Hỏi: Con tôi 13 tháng, tiêu chảy 9 ngày, đại tiện 9-11 lần một ngày, nhiều nước. Bác sĩ bảo viêm phổi do vi khuẩn viêm phổi xuống đường ruột, điều trị khỏi viêm phổi thì tiêu chảy cũng hết, dùng kháng sinh. Bé đã điều trị theo đơn 7 ngày, nhưng tiêu chảy không giảm nhiều. Cháu được khám ở BV nhi Thụy Điển – Hà Nội và kết luận cháu bị nhiễm dịch tiêu chảy đông, không cho sử dụng thuốc cầm tiêu mà chỉ đề nghị bổ sung nước thường xuyên.
Trả lời của bác sĩ hàng đầu về nhi khoa:
Bạn không cho biết tình trạng viêm phổi hiện nay của con bạn như thế nào nên khó trả lời chu đáo. Riêng về tiêu chảy, bạn không nên cho bé dùng kháng sinh trừ khi bé tiêu phân có máu hoặc tiêu chảy là do bệnh ngoài đường tiêu hóa khác gây ra (như bệnh viêm phổi). Vì tiêu chảy cũng là cách cơ thể thải trừ tác nhân gây bệnh nên không dùng thuốc cầm tiêu chảy, đặc biệt cho trẻ ở lứa tuổi con bạn. Thuốc cầm tiêu chảy còn có thể gây ra tình trạng tắc ruột thậm chí thủng ruột nên Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo không dùng cho trẻ dưới 5 tuổi.
Bạn nên theo 3 nguyên tắc điều trị tiêu chảy tại nhà là:
Cho trẻ uống nhiều nước hơn để ngừa mất nước
Cho trẻ ăn nhiều hơn để có sức mau lành bệnh
Cần biết dấu hiệu nặng để đưa trẻ đến bệnh viện khám kịp thời (tiêu phân có máu, khát nước nhiều, sốt cao khó hạ, nôn liên tục, li bì khó đánh thức…).
Hỏi: Cháu nhà tôi đươc 20 tháng, tháng trước cháu ho, chảy nước mũi 2 ngày kèm theo sốt 38.8 độ. Đi khám BS kết luận bị Viêm Phổi, uông thuốc Ceftacè và Siro Bro-zedex không khỏi, sau đó tiêm thuốc Beecef 4 ngày thì khỏi Mấy hôm nay thời tiêt giao mùa, cháu lại bị ho, chảy nước mũi nhưng không bị sốt, tôi cho uống cháu uông Siro Bro-zedex mà vẫn chưa khỏi. Ban đêm thì ho nhiều hơn.Tôi xin hỏi: Cháu có phải bị viêm phổi tái phát không hay chỉ bị viêm họng, và phải uống thuốc gì cho tiêu đờm . Tôi không muốn cháu lại phải tiêm. Xin cám ơn rất nhiều (Nguyễn Phương Thảo)
Trả lời của bác sĩ nhi khoa:
Trường hợp con bạn viêm phổi phải sử dụng như vậy là đúng và con bạn đã khỏi. Tuy nhiên bạn cần xem lại thuốc Bro-Zedex có thành phần Dextromethorphan khuyên cáo không sử dụng cho trẻ dưới 2 tuổi.
Hiện nay con bạn đang ho và chảy nước mũi nhiều nhưng không sốt, Bạn cần theo dõi cẩn thận không tự ý cho uống thuốc ho. Có sử dụng thì bạn nên sử dụng các bài thuốc dân gian như lá hẹ hấp mật ong quất .v.v.
Khi con bạn có triệu chứng sốt cần đến ngay cơ sở Y tế để khám, khi phát hiện kịp thời con bạn sẽ chỉ phải sử dụng kháng sinh theo đường uống.
Bạn không tự ý sử dụng thuốc cho trẻ nhỏ.
Diếp cá là loại rau gia vị rất quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày của gia đình. Ngoài việc dễ trồng, vị thơm ngon, rau diếp cá còn có nhiều công dụng chữa bệnh.
Theo Đông y gia truyền, diếp cá có vị cay chua, mùi tanh giống mùi cá, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, sát trùng, chữa viêm phổi, viêm khớp, lở loét cổ tử cung, táo bón do thói quen, kiết lỵ do vi khuẩn cấp tính, viêm gan vàng mật cấp tính, các chứng bệnh về thận, viêm mũi, viêm tai giữa sưng mủ, quai bị, viêm họng mãn tính, bệnh về ruột già, viêm tuyến tiền liệt, mụn nhọt mẩn đỏ và một số chứng bệnh khác.
Nhiều mẹ hẳn không ngờ chứng viêm phổi của trẻ có nguồn gốc từ đôi tay lam lũ của mình.
Hải Như không ngờ chứng viêm phổi khiến con chị phải nhập viện cấp cứu lại có nguồn gốc từ bàn tay hay lam hay làm của mình.
Thường thì mùa mưa đến cũng là lúc số trẻ bị viêm đường hô hấp ở TP.HCM và các tỉnh phía Nam tăng lên, bởi không khí ẩm và nóng của mùa này là điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn, virus sinh sôi. Các bệnh hay gặp là viêm họng, viêm tiểu phế quản, viêm phế quản, viêm phổi… Và điều đáng nói là không ít đứa trẻ bị lây bệnh từ chính người lớn. Chuyện này từng xảy ra với bé Trần Quốc Thịnh ở quận Bình Thạnh, TP.HCM.
Mẹ của bé Thịnh, chị Hải Như, là người ốm đầu tiên. Bị dính mưa ướt cả quần áo, đầu tóc trên đường đi làm về nhưng khi tới nhà, chị vẫn mải việc bếp núc, đến khi cơm nước xong xuôi mới đi tắm và thay đồ, nên ngay đêm hôm đó chị bị cảm, hắt hơi, sổ mũi, đau họng… Dĩ nhiên, người mẹ bận bịu vẫn phải đi làm, nấu nướng, giặt giũ và chăm sóc cậu con trai 2 tuổi. Mấy ngày sau, đến lượt bé Thịnh bị viêm họng, rồi viêm phế quản, viêm phổi.
Quan sát cách chị Hải Như chăm con ở bệnh viện, bác sĩ cho rằng, chính tình trạng mất vệ sinh của người mẹ cũng đang ốm đã làm lây mầm bệnh sang con. Hải Như vẫn bị sổ mũi và trong khi tất bật, chị chẳng kịp rửa tay cẩn thận trước khi pha sữa cho con, hay đút cho con ăn.
BS Nguyễn Văn Lộc, nguyên Phó giám đốc BV Nhi Trung ương, cho biết rửa tay là một trong những cách phòng bệnh đơn giản và hiệu quả nhất. Tuy nhiên, rất nhiều người không biết rằng các chứng bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng mà con họ gặp phải như tiêu chảy cấp, cúm A, viêm phổi… lại xuất hiện chỉ vì một lý do lãng xẹt: quên rửa tay hay rửa tay không sạch.
Các nghiên cứu khoa học cho thấy, mỗi cm2 bề mặt da của cơ thể chứa tới hàng chục ngàn vi khuẩn có khả năng gây bệnh, riêng da bàn tay – nơi tiếp xúc với mọi vật – có khoảng 200 triệu mầm bệnh đủ loại. Bàn tay ấy tự đem mầm bệnh cho chính mình khi cầm đồ ăn thức uống, khi quệt mồ hôi, dụi mắt… và truyền bệnh cho người thân khi âu yếm, chăm sóc họ. Việc rửa tay kỹ thường xuyên bằng xà phòng có thể giảm 47% nguy cơ mắc các bệnh đường tiêu hoá và hơn 30% bệnh viêm nhiễm cấp tính đường hô hấp.
Cho đến nay mặc dù đã có nhiều tiến bộ trong công tác phòng bệnh và điều trị, viêm phổi vẫn là bệnh thường gặp ở trẻ em và là một trong những nguyên nhân chính gây tử vong ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 1 tuổi và trẻ sơ sinh (dưới 1 tháng tuổi). Ở Việt Nam, theo thống kê của chương trình phòng chống viêm phổi thì trung bình mỗi năm 1 trẻ nhỏ có thể mắc nhiễm khuẩn đường hô hấp 3-5 lần trong đó khoảng 1-2 lần viêm phổi.
Khi bị viêm phổi, trẻ bị viêm các phế quản nhỏ, các phế nang và các tổ chức xung quanh phế nang. Tổn thương viêm rải rác 2 phổi làm rối loạn trao đổi khí dễ gây suy hô hấp, ở trẻ sơ sinh bệnh hay tiến triển nặng, có thể gây tử vong.
Nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị viêm phổi
Viêm phổi sơ sinh thường do các loại vi khuẩn như Listeria, Coli, các vi khuẩn Gram âm. Nhiễm khuẩn phổi có thể xảy ra từ trước, trong hoặc sau khi đẻ, liên quan tới thời gian vỡ ối trước khi đẻ. Cụ thể là:
Vỡ ối từ trên 6 giờ đến 12 giờ trước đẻ: 33% trẻ bị viêm phổi.
Vỡ ối từ trên 12 giờ đến 24 giờ trước đẻ: 51,7% trẻ bị viêm phổi.
Vỡ ối từ trên 24 giờ trở lên: 90% trẻ bị viêm phổi.
Trong khi đỡ đẻ, hồi sức sau đẻ và chăm sóc trẻ sơ sinh cũng cần thực hiện vô trùng vì trẻ sơ sinh rất dễ bị nhiễm khuẩn từ dụng cụ và môi trường, người chăm sóc.
Biểu hiện lâm sàng
Triệu chứng ban đầu: thường rất nghèo nàn và không đặc hiệu. Cần cho trẻ đến khám ở cơ sở y tế nếu có 1 trong các biểu hiện sau:
Bú kém hoặc bỏ bú.
Sốt trên 37,5oC hoặc hạ thân nhiệt mặc dù đã ủ ấm.
Li bì.
Thở nhanh trên 60 lần trong 1 phút hoặc khó thở.
Triệu chứng điển hình:
Triệu chứng toàn thân:
Trẻ sốt hoặc hạ thân nhiệt, li bì, đáp ứng kém với kích thích, bú kém hoặc bỏ bú, nôn nhiều, chướng bụng…
Suy hô hấp: Trẻ khó thở, rút lõm lồng ngừng, có thể tím tái, có cơn ngừng thở.
Nghe phổi có thể có ran ẩm nhỏ hạt.
Số lượng bạch cầu và bạch cầu trung tính trong máu tăng cao, trường hợp nặng có thể giảm hơn bình thường do trẻ không còn khả năng đề kháng.
Chụp phổi có thể thấy các đám mờ rải rác ở 2 thể phế trường.
Điều trị viêm phổi trẻ sơ sinh
Chống suy hô hấp: Tại bệnh viện trẻ sẽ được hút đờm rãi, thở ôxy… tuỳ theo mức độ suy thở.
Chống nhiễm trùng: Dùng kháng sinh phổi hợp 2 loại, phổ rộng, có hiệu quả với cả chủng vi khuẩn Gr (-) và Gr (+). Cần dùng đủ liều cần thiết và nên tiêm đường tĩnh mạch.
Phòng bệnh cho trẻ sơ sinh như thế nào?
Bảo đảm giữ ấm cho trẻ.
Chăm sóc, cho trẻ sơ sinh bú sữa mẹ hoàn toàn để tăng sức đề kháng cho trẻ.
Giữ vệ sinh cho trẻ, người chăm sóc phải rửa tay trước và sau khi chăm sóc trẻ để trẻ không bị lây nhiễm vi khuẩn.
Dụng cụ để chăm sóc trẻ như cốc, thìa, chăn, áo, tã… phải sạch, khô, vô trùng.
Làm tốt những việc trên, các bậc cha mẹ sẽ giúp phòng tránh viêm phổi, giúp trẻ khoẻ và giảm tỷ lệ tử vong cho trẻ sơ sinh.
Viêm phổi mạn tính ở trẻ em có liên quan tới còi xương?
Hỏi: Con tôi 6 tháng tuổi, nhưng thóp chưa kín, đầu bẹt sau gáy, cháu ngủ ít, hay giật mình và hay bị viêm phổi. Như vậy có phải cháu bị còi xương không? Phòng ngừa như thế nào?
Trả lời của bác sĩ chuyên khoa nhi đồng:
Còi xương không chỉ ảnh hưởng đến hệ xương mà còn ảnh hưởng đến hệ thần kinh, cơ.
Các dấu hiệu sớm của bệnh còi xương là những biểu hiện ở hệ thần kinh: trẻ hay quấy khóc, ngủ không yên giấc, hay giật mình, mồ hôi trộm, rụng tóc phía sau đầu.
Khi bệnh còi xương phát sinh vào lúc trẻ dưới 6 tháng tuổi, những biến đổi đầu tiên của bộ xương là các bờ của thóp lâu liền, xương sọ mềm, đầu dễ méo mó, đầu bẹt phía sau hoặc một bên, chậm mọc răng. Các cơ nhão làm trẻ chậm biết lẫy, bò, ngồi… Nếu không điều trị sớm sẽ dẫn đến lồng ngực biến dạng, gù vẹo cột sống, chân đi vòng kiềng và làm giảm chiều cao sau này. Ở trẻ em gái hẹp khung chậu do còi xương là một dị tật nguy hiểm khi sinh đẻ ở tuổi trưởng thành.
Đặc biệt viêm phổi mạn tính là một trong những biến chứng nghiêm trọng của bệnh còi xương. Còi xương càng nặng, viêm phổi càng hay tái phát. Bạn nên đưa cháu đi khám ở bác sĩ chuyên khoa dinh dưỡng để được tư vấn điều trị càng sớm càng tốt.
Phòng bệnh còi xương chủ yếu bao gồm chế độ ăn uống đầy đủ hợp lý, vệ sinh; cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu và kéo dài 2 năm; cho trẻ tắm nắng từ tuần thứ 3 vào các buổi sáng sớm (khoảng 7-8 giờ) (khi tắm nắng nhớ che mắt cho trẻ khỏi chói). Nếu mùa đông có thể muộn hơn hoặc uống thêm vitamin D theo chỉ định của bác sĩ. Các bà mẹ cần nhớ tiêm chủng cho trẻ đầy đủ cũng là biện pháp phòng bệnh còi xương.
Khó phát hiện dấu hiệu viêm phổi sơ sinh
Hỏi: Con trai tôi 24 ngày tuổi thì bị viêm phổi, phải vào viện điều trị. Khi bác sĩ cho chụp X-quang, khám và chẩn đoán viêm phổi, tôi không tin nổi vào tai mình. Vì trước đó 2 ngày bé sổ mũi, húng hắng ho nhưng vẫn bú mẹ, không thấy dấu hiệu khó thở.
Trước đó, con trai lớn của tôi cũng bị viêm phổi khi 3 tuổi và tôi có thể nhận thấy dấu hiệu khó thở của trẻ như ho rất nhiều, sốt và nghe lưng thấy “lọc khọc” đờm và “rít” rõ ràng. Xin bác sĩ cho biết, có dấu hiệu nào để nhận biết sớm viêm phổi sơ sinh? Trường hợp con trai tôi diễn biến bệnh có phải là quá nhanh không?
Trả lời của bác sĩ nhi khoa:
Không giống viêm phổi ở trẻ lớn với những biểu hiện điển hình là sốt cao, ho nhiều, nghe lưng có thể thấy tiếng “rít”, ở trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi, viêm phổi diễn biến rất nhanh và dấu hiệu lại thường không điển hình, dễ bị bỏ qua. Với nhóm trẻ dưới 6 tháng tuổi thì dấu hiệu sốt, ho là những dấu hiệu không quan trọng. Trên thực tế, có nhiều trẻ khi được bố mẹ đưa tới viện khám, dù không bị sốt (chỉ hơi âm ấm đầu), không bị ho nhiều nhưng đã bị biến chứng viêm phổi rất nặng. Những trường hợp này, chỉ mới nghe tim phổi bác sĩ đã có thể chẩn đoán chắc chắn viêm phổi và chụp X- quang sẽ dễ dàng nhìn thấy hình ảnh phổi bị viêm.
Vì thế, với trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi và trẻ sơ sinh, các bậc phụ huynh cần chú ý 3 dấu hiệu cơ bản để xác định tình trạng bệnh của bé, kịp thời đưa tới viện. Đó là theo dõi quá trình bú, khi bé ngủ và cách thở của bé.
Nếu thấy trẻ bỗng ậm ạch khó chịu, bú ít hơn ngày thường, khóc khi đang bú rồi bé lại có giấc ngủ bất thường (ngủ nhiều hơn bình thường hoặc ít hơn bình thường, quấy khóc) thì cha mẹ cần theo dõi chặt chẽ. Lúc này, ngoài quan sát cách thở của bé qua cánh mũi (khi thở, hai cánh mũi phập phồng lên xuống rõ ràng), thì nên vén áo lên để quan sát ngực con. Thấy bé thở nhanh, ngực lõm hơn bình thường thì cha mẹ cần đưa con đi khám sớm vì có thể bệnh đã diến biến nặng. Ở trẻ nhỏ, viêm phổi diễn tiến rất nhanh, nên việc phát hiện, đưa con đi khám sớm là vô cùng quan trọng, phòng biến chứng đáng tiếc có thể xảy ra.
Tránh viêm phổi cho bé ngày hè
Mùa hè, thời tiết nóng nực là lúc các điều hòa, quạt điện hoạt động hết công suất. Đó chính là nguy cơ gây viêm phổi cho bé, nhất là những bé sơ sinh. Tuy nhiên, đôi khi chỉ một vài mẹo nhỏ mà bạn đã giảm thiểu nguy cơ viêm phổi cho bé đấy.
Tránh viêm phổi cho bé ngày hè - Chăm sóc bé - Bệnh viêm phổi ở trẻ em - Chăm sóc trẻ sơ sinh - Sức khỏe trẻ em
Chị Nga (huyện Thanh Trì, Hà Nội) lót khăn xô vào lưng của con, cứ khoảng 1 tiếng đồng hồ, rút khăn ra một lần. Khăn xô giúp thấm mồ hôi tốt, lại mềm mại, không gây cảm giác cộm hay khó chịu cho bé.
“Nhà mình không có điều hòa. Cho con nằm ở tầng trệt thì khá mát, chỉ cần quạt số nhỏ là ổn. Nhưng cu Bo nhà mình nhiều mồ hôi lắm nên cứ phải chú ý lau mồ hôi cho con thôi” – Nga kể. Ngoài ra, Nga còn lót khăn xô dưới gối cho con vì bé nhà cô hay toát mồ hôi đầu. Nga cũng chú ý mặc quần áo rộng, thoáng và chất 100% cotton để con không bị bí vì đổ mồ hôi.
Khác với Nga, Tâm (Kim Liên, Hà Nội) cho con nằm điều hòa ngay từ khi bé mới chào đời. Bây giờ, bé nhà Tâm được 15 tháng và vẫn “nghiện” điều hòa. “Cho con nằm điều hòa thì phải giữ ấm để tránh bé mắc viêm phổi. Cũng không được để điều hòa lệch quá lớn với nhiệt độ ngoài trời” – Tâm chia sẻ kinh nghiệm.
Hồi bé nhà Tâm mới sinh, hai mẹ con Tâm nằm điều hòa nhưng cô luôn phải mặc quần áo dài, đội mũ, đi bao tay, bao chân cho con. Điều hòa cũng được Tâm chỉnh ở mức vừa phải, đủ mát nhưng không được lạnh. Bây giờ, mỗi lần cho con nằm điều hòa, Tâm chẳng lo con nóng vì thoải mái đặt bé trong túi ngủ. Để an toàn, Tâm kê thêm tấm chăn mỏng chặn đầu giường, phòng khi bé “trồi” lên thì không và đầu vào giường.
Còn với Hương (Cầu Giấy, Hà Nội) dù có điều hòa thì đêm ngủ, bé gái 2 tuổi nhà Hương vẫn toát mồ hôi. “Thành ra mẹ cứ phải “dập dờn” canh lau mồ hôi cho con, sợ con mình bị lạnh, ho rồi viêm phổi lắm” – Hương cho biết.
Hôm nào trời mát, Hương tắt điều hòa, dùng quạt điện nhưng Hương vẫn chưa yên tâm. Bật số nhỏ, Hương sợ con ra nhiều mồ hôi rồi viêm phổi, bật số to thì lại sợ con lạnh rồi ho. Kết quả là cả đêm Hương “vật vã” với con và quạt: bật số nhỏ, cho quạt quay, hẹn giờ. Khi quạt tắt tự động, mẹ sờ xem lưng con đổ mồ hôi không, lau cho con rồi tiếp “vòng luẩn quẩn”: bật quạt, hẹn giờ…
Trường hợp của Yến (Hải Phòng) hơi khác một chút. Bé trai nhà Yến đã 3 tuổi, ít đổ mồ hôi khi ngủ nhưng lại cực kỳ “kết” kem, đá lạnh, nước lạnh… Mỗi khi mẹ không để ý là cu cậu tự mở tủ lạnh, “ăn vụng”. “Ăn nhiều đồ lạnh gây viêm họng kéo dài, rồi viêm đường hô hấp, chẳng mấy mà viêm phổi. Vì thế, mình phải hạn chế cho con ăn đồ lạnh. Cháu nhà mình còn hay bị ho nữa” – Yến phân trần.
Bình thường, bé nhà Yến “đi lớp”. Còn những ngày ở nhà, Yến toàn phải canh trừng để quát con không được ăn đồ lạnh.
Tiêu chảy do vi khuẩn viêm phổi
Hỏi: Con tôi 13 tháng, tiêu chảy 9 ngày, đại tiện 9-11 lần một ngày, nhiều nước. Bác sĩ bảo viêm phổi do vi khuẩn viêm phổi xuống đường ruột, điều trị khỏi viêm phổi thì tiêu chảy cũng hết, dùng kháng sinh. Bé đã điều trị theo đơn 7 ngày, nhưng tiêu chảy không giảm nhiều. Cháu được khám ở BV nhi Thụy Điển – Hà Nội và kết luận cháu bị nhiễm dịch tiêu chảy đông, không cho sử dụng thuốc cầm tiêu mà chỉ đề nghị bổ sung nước thường xuyên.
Trả lời của bác sĩ hàng đầu về nhi khoa:
Bạn không cho biết tình trạng viêm phổi hiện nay của con bạn như thế nào nên khó trả lời chu đáo. Riêng về tiêu chảy, bạn không nên cho bé dùng kháng sinh trừ khi bé tiêu phân có máu hoặc tiêu chảy là do bệnh ngoài đường tiêu hóa khác gây ra (như bệnh viêm phổi). Vì tiêu chảy cũng là cách cơ thể thải trừ tác nhân gây bệnh nên không dùng thuốc cầm tiêu chảy, đặc biệt cho trẻ ở lứa tuổi con bạn. Thuốc cầm tiêu chảy còn có thể gây ra tình trạng tắc ruột thậm chí thủng ruột nên Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo không dùng cho trẻ dưới 5 tuổi.
Bạn nên theo 3 nguyên tắc điều trị tiêu chảy tại nhà là:
Cho trẻ uống nhiều nước hơn để ngừa mất nước
Cho trẻ ăn nhiều hơn để có sức mau lành bệnh
Cần biết dấu hiệu nặng để đưa trẻ đến bệnh viện khám kịp thời (tiêu phân có máu, khát nước nhiều, sốt cao khó hạ, nôn liên tục, li bì khó đánh thức…).
Có phải cháu bị viêm phổi không và uống thuốc gì cho tiêu đờm
Hỏi: Cháu nhà tôi đươc 20 tháng, tháng trước cháu ho, chảy nước mũi 2 ngày kèm theo sốt 38.8 độ. Đi khám BS kết luận bị Viêm Phổi, uông thuốc Ceftacè và Siro Bro-zedex không khỏi, sau đó tiêm thuốc Beecef 4 ngày thì khỏi Mấy hôm nay thời tiêt giao mùa, cháu lại bị ho, chảy nước mũi nhưng không bị sốt, tôi cho uống cháu uông Siro Bro-zedex mà vẫn chưa khỏi. Ban đêm thì ho nhiều hơn.Tôi xin hỏi: Cháu có phải bị viêm phổi tái phát không hay chỉ bị viêm họng, và phải uống thuốc gì cho tiêu đờm . Tôi không muốn cháu lại phải tiêm. Xin cám ơn rất nhiều (Nguyễn Phương Thảo)
Trả lời của bác sĩ nhi khoa:
Trường hợp con bạn viêm phổi phải sử dụng như vậy là đúng và con bạn đã khỏi. Tuy nhiên bạn cần xem lại thuốc Bro-Zedex có thành phần Dextromethorphan khuyên cáo không sử dụng cho trẻ dưới 2 tuổi.
Hiện nay con bạn đang ho và chảy nước mũi nhiều nhưng không sốt, Bạn cần theo dõi cẩn thận không tự ý cho uống thuốc ho. Có sử dụng thì bạn nên sử dụng các bài thuốc dân gian như lá hẹ hấp mật ong quất .v.v.
Khi con bạn có triệu chứng sốt cần đến ngay cơ sở Y tế để khám, khi phát hiện kịp thời con bạn sẽ chỉ phải sử dụng kháng sinh theo đường uống.
Bạn không tự ý sử dụng thuốc cho trẻ nhỏ.
Chữa viêm phổi bằng rau diếp cá
Diếp cá là loại rau gia vị rất quen thuộc trong bữa ăn hàng ngày của gia đình. Ngoài việc dễ trồng, vị thơm ngon, rau diếp cá còn có nhiều công dụng chữa bệnh.
Theo Đông y gia truyền, diếp cá có vị cay chua, mùi tanh giống mùi cá, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, lợi tiểu, sát trùng, chữa viêm phổi, viêm khớp, lở loét cổ tử cung, táo bón do thói quen, kiết lỵ do vi khuẩn cấp tính, viêm gan vàng mật cấp tính, các chứng bệnh về thận, viêm mũi, viêm tai giữa sưng mủ, quai bị, viêm họng mãn tính, bệnh về ruột già, viêm tuyến tiền liệt, mụn nhọt mẩn đỏ và một số chứng bệnh khác.
Mẹ bẩn tay, con viêm phổi
Nhiều mẹ hẳn không ngờ chứng viêm phổi của trẻ có nguồn gốc từ đôi tay lam lũ của mình.
Hải Như không ngờ chứng viêm phổi khiến con chị phải nhập viện cấp cứu lại có nguồn gốc từ bàn tay hay lam hay làm của mình.
Thường thì mùa mưa đến cũng là lúc số trẻ bị viêm đường hô hấp ở TP.HCM và các tỉnh phía Nam tăng lên, bởi không khí ẩm và nóng của mùa này là điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn, virus sinh sôi. Các bệnh hay gặp là viêm họng, viêm tiểu phế quản, viêm phế quản, viêm phổi… Và điều đáng nói là không ít đứa trẻ bị lây bệnh từ chính người lớn. Chuyện này từng xảy ra với bé Trần Quốc Thịnh ở quận Bình Thạnh, TP.HCM.
Mẹ của bé Thịnh, chị Hải Như, là người ốm đầu tiên. Bị dính mưa ướt cả quần áo, đầu tóc trên đường đi làm về nhưng khi tới nhà, chị vẫn mải việc bếp núc, đến khi cơm nước xong xuôi mới đi tắm và thay đồ, nên ngay đêm hôm đó chị bị cảm, hắt hơi, sổ mũi, đau họng… Dĩ nhiên, người mẹ bận bịu vẫn phải đi làm, nấu nướng, giặt giũ và chăm sóc cậu con trai 2 tuổi. Mấy ngày sau, đến lượt bé Thịnh bị viêm họng, rồi viêm phế quản, viêm phổi.
Quan sát cách chị Hải Như chăm con ở bệnh viện, bác sĩ cho rằng, chính tình trạng mất vệ sinh của người mẹ cũng đang ốm đã làm lây mầm bệnh sang con. Hải Như vẫn bị sổ mũi và trong khi tất bật, chị chẳng kịp rửa tay cẩn thận trước khi pha sữa cho con, hay đút cho con ăn.
BS Nguyễn Văn Lộc, nguyên Phó giám đốc BV Nhi Trung ương, cho biết rửa tay là một trong những cách phòng bệnh đơn giản và hiệu quả nhất. Tuy nhiên, rất nhiều người không biết rằng các chứng bệnh truyền nhiễm nghiêm trọng mà con họ gặp phải như tiêu chảy cấp, cúm A, viêm phổi… lại xuất hiện chỉ vì một lý do lãng xẹt: quên rửa tay hay rửa tay không sạch.
Các nghiên cứu khoa học cho thấy, mỗi cm2 bề mặt da của cơ thể chứa tới hàng chục ngàn vi khuẩn có khả năng gây bệnh, riêng da bàn tay – nơi tiếp xúc với mọi vật – có khoảng 200 triệu mầm bệnh đủ loại. Bàn tay ấy tự đem mầm bệnh cho chính mình khi cầm đồ ăn thức uống, khi quệt mồ hôi, dụi mắt… và truyền bệnh cho người thân khi âu yếm, chăm sóc họ. Việc rửa tay kỹ thường xuyên bằng xà phòng có thể giảm 47% nguy cơ mắc các bệnh đường tiêu hoá và hơn 30% bệnh viêm nhiễm cấp tính đường hô hấp.
Tin Cùng Chuyên Mục
Loading...
Tin xem nhiều