Dấu hiệu nhận biết chứng trầm cảm sau khi sinh và cách phòng ngừa

Thứ năm - 22/06/2017 19:35
Sau khi sinh, cơ thể có một sự thay đổi lớn về tâm, sinh lý. Người mẹ có những cảm giác buồn thoáng qua, còn gọi là “baby blues” với những biểu hiện như có tâm trạng buồn và chán, khó khăn trong giấc ngủ, dễ bị kích thích, sự ngon miệng thay đổi, có vấn đề về sự tập trung chú ý do có sự thay đổi về hormon ngay sau sinh. Trầm cảm sau sinh ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe bà mẹ, đặc biệt là sự phát triển trí tuệ, cảm xúc và thể chất của trẻ. Các triệu chứng có thể xuất hiện vào bất kỳ thời điểm nào đó trong năm đầu sau sinh.
Sau khi sinh, cơ thể có một sự thay đổi lớn về tâm, sinh lý. Người mẹ có những cảm giác buồn thoáng qua, còn gọi là “baby blues” với những biểu hiện như có tâm trạng buồn và chán, khó khăn trong giấc ngủ, dễ bị kích thích, sự ngon miệng thay đổi, có vấn đề về sự tập trung chú ý do có sự thay đổi về hormon ngay sau sinh. Trầm cảm sau sinh ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe bà mẹ, đặc biệt là sự phát triển trí tuệ, cảm xúc và thể chất của trẻ. Các triệu chứng có thể xuất hiện vào bất kỳ thời điểm nào đó trong năm đầu sau sinh.

Nguyên nhân gây ra bệnh trầm cảm sau sinh 

Mâu thuẫn gia đình

Một vài mâu thuẫn gia đình không được giải quyết triệt để gây ra áp lực, sự mất cân bằng sinh lý đối với phụ nữ và điều này dễ dẫn đến chứng trầm cảm sau sinh. Vấn đề về giới tính của đứa trẻ cũng chính là một trong những nguyên nhân khiến người phụ nữ mắc chứng trầm cảm sau sinh. Do phải chịu áp lực của gia đình chồng về chuyện sinh con trai nên khi nhìn thấy đứa con mình sinh ra có giới tính không mong muốn, người phụ nữ dễ có tâm lý chán nản, buồn bã…

Yếu tố di truyền

Nếu gia đình trước đó đã có người bị trầm cảm thì nguy cơ bị trầm cảm sau khi của phụ nữ cũng rất cao.

Sự thay đổi về nội tiết

Sau khi sinh, việc giảm đột ngột lượng estrogen và progestrogen góp phần khiến hormone tuyến giáp thay đổi nhanh chóng gây ra cảm giác mệt mỏi . Bên cạnh đó, sự thay đổi thể tích máu, huyết áp giảm, sự chuyển hóa trong cơ thể dẫn đến sự thay đổi cảm xúc và dẫn đến chứng trầm cảm.

tram cam sau sinh

Thiếu ngủ , thiếu chất dinh dưỡng

Do sau khi sinh phải dành nhiều thời gian chăm sóc con nên nhiều chị em phụ nữ không có thời gian chăm sóc bản thân, ngủ không đủ giấc, ăn không đủ chất dinh dưỡng... Đây cũng là một trong những nguyên nhân làm cho tình trang bực bội, căng thẳng xuất hiện.

Lo lắng quá nhiều

Nhiều trường hợp người mẹ sinh ra đứa con do không có sự chuẩn bị chu đáo, tất cả những lo lắng về việc chăm sóc con khiến người phụ nữ bị áp lực nặng nề. Tình trạng này kéo dài khiến người phụ nữ mắc phải chứng trầm cảm.

Một số trường hợp khác, nhiều bà mẹ cảm thấy căng thẳng, mất ngủ, lo lắng về khả năng chăm sóc bé. Từ đó cảm thấy mất hứng thú sống và mất kiểm soát cuộc sống bản thân. 

benh tram cam sau sinh va cach chua tri 2

Cách nhận biết bệnh trầm cảm sau sinh

Căng thẳng, lo lắng

Căng thẳng thường đi kèm với trầm cảm. Những bà mẹ bị căng thẳng thường bị trầm cảm nặng nề hơn. Bà mẹ nhiều khi cảm thấy căng thẳng và thiếu tự tin khi ra khỏi nhà. Họ thậm chí khó có thể gặp gỡ những người bạn thân, từ chối trả lời điện thoại hay thư từ. Trong trường hợp này, người mẹ thường không đến bác sĩ nên gia đình cần mời bác sĩ đến nhà.

Những bà mẹ có sức khỏe không tốt thường hay có lo lắng về sức khỏe bản thân. Có thể họ cảm thấy đau đầu, đau cổ, đau lưng, ngực nhưng đi khám không tìm ra nguyên nhân. Điều này càng làm cho họ stress thêm.

tram cam sau sinh dau hieu phai biet cach phong truoc khi muon 1

Rối loạn giấc ngủ

Thường người bị trầm cảm rất khó ngủ. Họ có thể thao thức đến gần sáng, hoặc không ngủ được tí gì. Vài người ngủ không liên tục, hay bị thức giấc vào giữa đêm, thỉnh thoảng gặp ác mộng và không thể ngủ lại được.

Nhiều bà mẹ cảm thấy stress hơn vào buổi tối, nên bị mất ngủ lâu dài. Lúc này bác sĩ thường kê toa thuốc ngủ, nhưng đôi lúc dùng liều cao vẫn không hiệu quả. Trong trường hợp này, bà mẹ sẽ cảm thấy thất vọng hơn. Quan trọng là chữa được trầm cảm thì sẽ ngủ lại được bình thường. Tốt nhất là nên có người giúp mẹ cho bé bú vào buổi tối.

nhan dien tram cam sau sinh

Tình dục

Mất hứng thú tình dục có thể xảy ra đối với các bà mẹ trầm cảm sau sinh, thường kéo dài một thời gian, nên các ông bố cần thông cảm và hiểu rằng đây chỉ là triệu chứng của bệnh. Hứng thú tình dục sẽ trở lại khi mẹ hết trầm cảm. Các ông bố nên kiên nhẫn và cố gắng an ủi vợ hồi phục khỏi trầm cảm sau sinh.

Cách giúp mẹ cảm thấy thoải mái bao gồm đụng chạm nhẹ, ôm ấp và vuốt ve, sẽ tốt cho cả hai.

tram cam sau sinh 2

Suy nhược cơ thể

Nhiều sản phụ cảm thấy đau khổ, vô vọng tăng dần sau khi sinh con, thậm chí khóc lóc cả ngày mà không có lý do cụ thể nào cả. Đôi khi, họ lại cảm thấy bị chồng, gia đình, bạn bè bỏ rơi. Những cảm giác này thường không có căn cứ. Những phụ nữ suy nhược này có thể rơi vào trạng thái mệt mỏi triền miên, thờ ơ với công việc nhà. Họ không buồn tắm rửa, chải chuốt.

Hoảng hốt

Người mẹ có thể cảm thấy hoảng hốt đối với những tình huống xảy ra hằng ngày và khó có thể bình tĩnh lại. Vì thế, tốt nhất là giúp họ tránh những tình huống mà họ bị stress.

Cảm giác bị ám ảnh

Bà mẹ bị trầm cảm thường hay bị ám ảnh, có thể về một người, một tình huống hay một hoạt động cụ thể nào đó. Vài người có thể trở nên sợ hãi và tin rằng mình là mối nguy hại cho các thành viên trong gia đình, đặc biệt là đứa trẻ. Những nỗi sợ này là triệu chứng thường gặp của trầm cảm, có thể đi kèm với cảm giác tội lỗi. Điều này thường không có nguyên do, nhưng nếu người mẹ sợ ảnh hưởng đến con mình thì nên báo với gia đình và bác sĩ.

Mất tập trung

Một bà mẹ trầm cảm thường khó tập trung đọc sách, xem TV hay trò chuyện bình thường. Họ sẽ cảm thấy trí nhớ sao mà kém quá, và đôi lúc không sắp xếp được suy nghĩ. Họ có thể ngồi đó không làm gì, chỉ nghĩ rằng họ cảm thấy rất tồi tệ.

Biểu hiện của chứng trầm cảm

- Bạn không còn cảm thấy thích thú với con của mình nữa.

- Có những cảm xúc tiêu cực đối với con bạn như chán ghét con, không yêu con nữa…

- Lo lắng là bạn sẽ làm gì đó có hại cho con bạn.

- Không còn quan tâm chăm sóc bản thân.

- Không có sự hài lòng trong cuộc sống.

- Bạn cảm thấy không còn sức lực và không có động cơ trong cuộc sống.

- Cảm thấy không có giá trị và có tội lỗi.

- Ăn không ngon miệng hoặc sút cân.

- Ngủ ít hoặc ngủ nhiều hơn bình thường.

- Thường có ý nghĩ đến cái chết hoặc tự sát.
 

tram cam sau sinh 1 1

Những ảnh hưởng đối với con khi mẹ bị trầm cảm

- Những vấn đề về hành vi: Những đứa trẻ này có xu hướng có những hành vi bất thường, ví dụ như những vấn đề về giấc ngủ, hành vi dễ bùng nổ, kích động và tăng hoạt động.
- Chậm trong việc phát triển nhận thức: Những đứa trẻ này thường chậm trong phát triển về nhận thức, chậm nói, chậm đi hơn những trẻ khác. Chúng cũng có thể gặp những khó khăn trong học tập cùng những vấn đề khác khi ở trường.
- Những vấn đề về xã hội: Những đứa trẻ này  thường gặp khó khăn trong các mối quan hệ tại trường học, với bạn bè cùng lứa tuổi, trẻ thường thu rút những mối quan hệ xã hội hoặc có những cách cư xử bất bình thường.
- Những vấn đề về cảm xúc: Những đứa trẻ này thường có lòng tự tin thấp, dễ lo âu và sợ hãi, bị động hơn những trẻ khác, thường hay phụ thuộc và có nhiều nguy cơ mắc bệnh trầm cảm, bệnh tự kỷ ở trẻ em.

Cách điều trị bệnh trầm cảm

Để điều trị trầm cảm, cần kết hợp nhiều biện pháp khác nhau: liệu pháp tâm lý, liệu pháp hormon, thuốc chống trầm cảm.

Liệu pháp tâm lý bao gồm tâm lý cá nhân hoặc tâm lý nhóm là một phương pháp điều trị có hiệu quả. Đây là liệu pháp được chọn lựa đầu tiên vì không cần sử dụng đến thuốc, không sợ ảnh hưởng đến trẻ nếu bà mẹ nuôi con bằng sữa mẹ.

Liệu pháp hormon bao gồm sử dụng estrogen thay thế đôi khi có hiệu quả đối với trầm cảm sau sinh. Hormon estrogen được sử dụng kết hợp với thuốc chống trầm cảm.

Đối với những trường hợp nặng, bà mẹ không thể chăm sóc được bản thân mình và con thì cần sử dụng thuốc chống trầm cảm nhưng cần phải lưu ý nếu nuôi con bằng sữa mẹ thì cần phải có sự cân nhắc giữa lợi ích của việc dùng thuốc điều trị với tác dụng phụ nếu tiếp tục cho con bú và phải có sự theo dõi sát của bác sĩ chuyên khoa.

Biện pháp phòng ngừa chứng trầm cảm sau sinh

- Nghỉ ngơi, thư giãn, đừng quá căng thẳng và suy nghĩ quá nhiều ngay từ trong thai kỳ
- Tham gia các hội nhóm, diễn đàn dành cho các bà mẹ, chia sẻ, tâm sự cùng chị em. 
- Tặng bản thân những buổi massage bầu thư giãn. Việc massage đúng cách sẽ không những có thể giúp bạn giảm các cơn đau khớp, giảm bớt tình trạng nhức mỏi mà còn là một liệu pháp giúp mẹ bầu giải tỏa căng thẳng, mệt mỏi, trầm cảm, mang lại tinh thần sảng khoái, thoải mái, bạn sẽ có một giấc ngủ thật sâu. Massage bầu còn giúp lưu thông máu, tăng cường cung cấp oxi cho con yêu lúc đang trong bụng bạn nữa đó.

 

- Chú ý ăn uống đầy đủ, không được kiêng khem dẫn đến thiếu dinh dưỡng cho bạn, cho con.

- Dành thời gian để nghỉ ngơi mỗi ngày, có thể sử dụng thảo dược thư giãn sau sinh đắp lên trán để thư giãn, mắt của bạn sẽ thôi mỏi mệt, những cơn đau đầu cũng không còn làm phiền bạn nữa, bạn có thể ngủ một giấc thật sâu lấy lại tinh thần và sức khỏe.